Bu kıymetli keşif, arkeobotanik çalışmalar sayesinde mümkün oldu. Yürütülen tahliller sonucunda, bulunan tohumların “Triticum timopheevii” (Yeni tip kaplıca buğdayı) ve “Triticum spelta” (ekmeklik buğdayın en ilkel türü) olduğu belirlendi.
– Çok sayıda medeniyetin izlerini taşıyan Mersin’deki höyükte ortaya çıkarılan buğday tohumlarının “antik DNA” çalışmaları tamamlandı
– Arkeobotanik araştırmaları yürüten hafriyat koordinatör lideri Doç. Dr. Burhan Ulaş:
– “Şu anki bulgularla Neolitik tarımın Doğu Akdeniz’den hem deniz hem kara yoluyla Balkanlar üzerinden Avrupa’nın iç kesitlerine hakikat yayılımında Yumuktepe’nin kilit bir rol oynadığını düşünüyoruz”
Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden Mersin’deki Yumuktepe Höyüğü’nde yürütülen arkeobotanik araştırmalarda geçmişi Neolitik Devir’e uzanan iki tipe ilişkin buğday tohumları bulundu.
İlk arkeolojik hafriyatları 1937 yılında başlayan ve çok sayıda uygarlığın izlerini taşıdığı için “Medeniyetler Beşiği” olarak da anılan Toroslar ilçesindeki höyükte Neolitik Devir’den başlayan ve Orta Çağ’a kadar süren çok sayıda tabakanın kalıntıları yer alıyor.
Milattan evvel 7 binli yıllara uzanan geçmişiyle çok sayıda medeniyetin izlerini taşıyan Yumuktepe Höyüğü’ndeki arkeobotanik araştırmalar, İnönü Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burhan Ulaş başkanlığında yürütülüyor.
Höyükte 10 kişilik grubun katıldığı incelemelerde buğday tohumlarına rastlandı
Topraktan çıkarılarak “antik DNA” çalışması yapılan buğdayların, 9 bin yıllık geçmişe sahip “Triticum timopheevii” (Yeni tip kaplıca buğdayı) ve “Triticum spelta” (ekmeklik buğdayın en ilkel türü) olarak isimlendirilen çeşitlere ilişkin olduğu belirlendi.
Bu yıl Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras” Projesi kapsamına dahil edilen höyükteki hafriyat ve onarım çalışmaları da eş vakitli sürüyor.
– “Neolitik tarımın yayılımında Yumuktepe’nin kilit bir rol oynadığını düşünüyoruz”
Kazı koordinatörlüğü misyonunu de yürüten Doç. Dr. Burhan Ulaş, höyükte 2000’den bu yana arkeobotanik araştırmaların yapıldığını söyledi.
Ulaş, höyüğün karış karış mercek altına alındığını belirterek, şöyle konuştu:
“Özellikle Neolitik Periyot açısından elde ettiğimiz bilgiler enteresan. Son yürüttüğümüz çalışmalar iki buğday tipi açısından değerli. ‘Yeni tip kaplıca’ diye isimlendirdiğimiz bir buğday tipi tespit ettik. Bu buğdayın en erken tespit edildiği yer, yaklaşık olarak milattan evvel 8 bin 500’lü yıllara tarihlenen Cafer Höyük yerleşmesi. Daha sonra Orta Anadolu’da, Aşıklı Höyük’te ve Boncuklu Höyük’te bulunuyor. Biz bunu Yumuktepe’de tespit ettik. ‘Triticum spelta’ dediğimiz buğday tipinin de literatürde şu ana kadar tespit edilen en eski yerleşim yerlerinden biri de Yumuktepe Höyüğü. Bu iki buğdayın özelliği, Yakın Doğu’dan daha çok Avrupalı Neolitik çiftçilerin tarımında tercih ettikleri tipler olması. Şu anki bulgularla Neolitik tarımın Doğu Akdeniz’den hem deniz hem kara yoluyla Balkanlar üzerinden Avrupa’ya hakikat yayılımında Yumuktepe’nin kilit bir rol oynadığını düşünüyoruz.”
– “Triticum spelta” için yeni datalar ortaya çıktı
Ulaş, yeni bulguların tarihi kıymetlendirme açısından çok değerli olduğunu vurguladı.
“Triticum timopheevii” tipinin artık yok olmak üzere olduğunun altını çizen Ulaş, şunları kaydetti:
“Sadece Gürcistan’da dar bir bölgede tarımı yapılıyor. Triticum spelta için de durum birebir halde. Bunlar, karbonlaşmış tohumlar olduğu için çağdaş tarımda kullanımı yok. Meyyit olarak bedellendiriliyor. Triticum spelta tipinin daha evvel Bronz Çağı’nda tarımının yapıldığı düşünülüyordu meğer bizim yaptığımız çalışmayla, bu çeşidin Bronz Çağı’ndan yaklaşık 3-4 bin yıl evvel tarımının yapıldığını ortaya çıkardık. Bu, Neolitik tarımın köken ve yayılımı hakkında bildiklerimizi değiştiren çok kıymetli bir bilgi.”