Çiğdem Yılmaz – Sütlü tatlarının raf ömrünün uzatılması için eserlerde, yapay tatlandırıcılar, kıvam artırıcılar ve küf önleyici üzere kimyasalların kullandığını söyleyen tatlı üreticisi Ali Bay, “Sütlü tatlıların raf ömrü 3 gün. Lakin kullanıldıkları kimyasallarla bu eserlerin raf ömrünü uzatıyor. Bu durum eser kalitesini düşürürken, insan sıhhatini için de büyük tehdit” dedi.
Sofraların vazgeçilmesi tatlılarda, birçok kimyasal husus kullanıldığını öne süren tatlı üreticisi Ali Bay, bilhassa raf ömrü kısa olan sütlü tatlılarda, raf ömrünü uzatmak için birçok katkı hususu kullanıldığını söyledi. Kullanılan bu katkı hususlarının hem eserin kalitesini düşürdüğünü hem de insan sıhhatini tehdit ettiğini kaydeden Bay, tatlılarda kullanılan kimyasalları ve katkı hususlarını Milliyet’e şöyle anlattı:
3 GÜNDEN 15 GÜNE
“Sütlü tatlıların en büyük sorunu miadının kısa olması. Bu tatlılara katkı hususu kullanılmadığı taktirde en geç 3 gün içerisinde tüketilmesi gerekiyor. Zira 3 günü geçmesi durumunda bu tatlılarda ekşime ve küflenme yaşanır. Bu küflenmeyi ve ekşimeyi engellemek için de kimyasal unsur kullanılıyor. Bunların yanı sıra yapay tatlandırıcılar ve karagenan dediğimiz kıvam artırıcılar yeniden bu eserlerin raf ömrünü uzatmak için kullanıyor. Bu kimyasallarla raf ömrü 3 gün olan eserlerin raf ömrü 15 güne kadar uzatılabiliyor.”
1 LİTREDEN 10 KASE
Kimyasalların üretimde maliyeti düşürme emelli da kullanıldığını belirten Ali Bay, şu bilgileri verdi: “Bunlardan biri kullanılan glikoz şurubu. 1 kilo glikoz şurubu, 200- 250 kiloluk şeker yerine geçiyor. Bu glikozlar da büsbütün kimyasal. Örneğin bir baklava dilimini ağzınıza attığınızda damağınıza yapışıyorsa bu glikozdur, olağan şeker değildir ve kimyasaldır. Bir kilo sütten de olağanda 4 kase eser çıkar, bu eserin 5 ya da 6 kase çıkma ihtimali yoktur. Süt tozu ve türevlerini kullanırsanız 1 litre sütten 8-10 kase eser elde etmiş olursunuz ve maliyeti düşürmek için de bu tip kimyasallar kullanılıyor.”
SÖZDE BAKLAVALAR VAR
Ali Bay, Antep fıstığı, ceviz üzere fiyatı yüksek gereçler yerine rengi benzeyen sebzeler kullanılabildiğini belirterek şöyle dedi: “Antep fıstığının, cevizin, şekerin ortalama kilogram fiyatı belirli. Eserin kendisi gereçlerin kilogram fiyatının altına düşüyorsa, taklit yahut hile kelam mevzusudur. Bugün baklavanın kilosunun 1000 TL’ye satılması gerekiyor lakin kilosu 150 TL’ye satılan kelamda baklavalar var. Şerbetli tatlılarda ise fıstık yerine yeşile boyanmış ve kurutulmuş bezelye, soya fasulyesi, yer fıstığı kullanılıyor. Ceviz yerine de yer fıstığı ve besin boyası kullanılıyor. Bitkisel yağ yerine hayvansal yağ yahut margarin kullanılabiliyor.”
‘İNSAN SIHHATİ İÇİN İYİ OLMAYABİLİR’
Medicana Ataköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nujen Çolak Bozkurt: “Sahte şeker, yoğunlaştırıcı hususlar, kollayıcı unsurlar üzere birtakım besin katkı hususları işlenmiş besinlerin birçoklarında bulunur ve bunlar bizim için düzgün olmayabilir. Yapay tatlandırıcılar, düşük kalorili yahut şekersiz eserlerde şekerin yerine kullanılan hususlardır. Lakin bu tatlandırıcıların uzun periyodik tüketimi konusunda birtakım telaşlar bulunuyor. Birtakım araştırmalar yapay tatlandırıcıların metabolizmayı etkileyerek muhtemelen kilo alımına, insülin direncine ve daha yüksek tip 2 diyabet riskine yol açabileceğini gösteriyor. Bağırsak bakterilerine ziyan verebilir, muhtemelen sindirim meselelerine ve metabolik bozukluklara neden olabilir. Birtakım hayvan çalışmaları, sakarin üzere muhakkak tatlandırıcıların yüksek dozlarının kanser riskini artırabileceğini öne sürmektedir, lakin beşerler üzerindeki tesirleri meçhuldür. Karagenan denilen yoğunlaştırıcı ise süt, soslar ve tatlılar üzere besinlerde bulunan deniz yosunu bazlı bir kimyasal. Bağırsaklarınızı bozabilir. Küf önleyici unsurları kullanmakta sıhhatiniz açısından riskli olabilir. Kimi koruyucular alerjiye yahut hassaslığa neden olabilir. Böbrek ve karaciğer üzere organlara ziyan verebilirler.”
Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Ebru Akdağ: “Türkiye’deki yasal düzenlemeler ve uygulamalar, gıda konusunda Avrupa Birliği ile büsbütün uyumlu. Bu nedenle gıda unsurlarının regülasyonlara uygun bir biçimde, uygun dozlarda ve uygun eserlerde kullanılması değerli. Gerçek kullanıldığında bir meşakkat yok. Ancak merdiven altı eserlerde yanlış ve uygun olmayan dozlarda kullanılırsa riskli. Besin katkı hususları, besinlerin raf ömrünü uzatmak, lezzetini, dokusunu, görünümünü uygunlaştırmak ve besin bedelini artırmak hedefiyle kullanılır. Ayrıyeten, besinlerin üretim sürecini kolaylaştırır ve eserlerin tüketiciye ulaşana kadar inançlı ve kaliteli kalmasını sağlar. Örneğin küf önleyici unsurlar, genel olarak besin güvenliği otoriteleri tarafından onaylanmış ve belirlenen sonlar içinde kullanıldığında inançlı kabul edilen unsurlardır. Bu unsurlar, besinlerdeki mikrobiyal büyümeyi denetim altında tutarak eserlerin raf ömrünü uzatır ve tüketici sıhhatini korur. Besin katkı unsurları, insan sıhhatine ziyanlı oldukları bilimsel araştırmalarla kanıtlandığında ve bu durum düzenleyici otoriteler tarafından değerlendirilip onaylandığında yasaklanır. Yasaklama, ulusal yahut milletlerarası besin güvenliği kurumlarının kararları doğrultusunda gerçekleşir ve bu unsurların kullanımının durdurulması zarurî hale gelir. Dünyada ve Türkiye’de en son yasaklanan besin katkı unsuru titanyum dioksit.”