NATO üyesi Yunanistan’ın ‘müttefiki’ Türkiye’nin jetlerine S-300 kilidi atması büyük reaksiyon çekti. Füzelerin etkin olduğunu ortaya koyan gelişme yalanlandı. Lakin Türkiye kayıtları NATO’ya gönderdi. Kritik süreç işlerken adaların silahlandırılmasını işaret eden Cumhurbaşkanı’nın “Bir gece aniden gelebiliriz” kelamları tartışmayı farklı boyuta taşıdı. NATO’ya mektup gönderen Atina ‘Sınırımıza tehdit var’ savını ortaya attı.
WASHINGTON DA DEVREDE: TANSİYONU ARTIRACAK AÇIKLAMALAR YARARSIZ
ABD Dışişleri, adaların egemenliğinin tartışılamayacağına yer veren bir açıklama yaptı. ‘Rusya’nın hâkim bir Avrupa devletini işgal ettiği bir vakitte, NATO müttefikleri ortasındaki tansiyonu artırabilecek açıklamalar yararsız’ denildi. Ankara’dan ise karşı atılım geldi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu imzasıyla AB başkentlerine, BM ve NATO’ya mektup gönderildi. Ege’de sıkıntıların tahliline ait Türkiye’nin tavrı izah edildi.
PROVOKASYONA ‘ADALAR’ ÖRTÜSÜ
Yunanistan geçen sene Türk hava alanı ve karasularına yönelik toplam 1616 ihlal ve tacizde bulunurken, kelam konusu sayı bu yılın 8 ayında 1123’e ulaştı. Akdeniz’de memleketler arası hava alanında misyon uçuşlarını gerçekleştiren F-16’lar, 23 Ağustos’ta Girit Adası’nda konuşlu Yunanistan’a ilişkin Rus üretimi S-300 Hava Savunma Sistemi tarafından taciz edildi. S-300 sistemine ilişkin gaye takip ve füze güdüm radarı Rodos Adası batısında 10 bin feet irtifada misyon uçuşundaki F-16’ya yerden havaya füze kilidi atıldı. Sene başından bugüne kadar Yunanistan’a ilişkin savaş uçakları Türk hava alanını 256 kere ihlal ederken, Türk jetlerine yönelik 158 tacizde bulundu. Yunan kıyı güvenlik botları da Türk karasularını 33 kez ihlal etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın TEKNOFEST’teki “Adaları işgal etmeniz filan bizi bağlamaz. Vakti saati geldiğinde gereğini yaparız. Hani diyoruz ya, bir gece apansız gelebiliriz. Yunanistan’a bizim tek cümlemiz var: İzmir’i unutma” kelamları ile Bosna Hersek’teki “Yunanistan’ın bu adımları atması hayra alamet değil. Tehditler devam ederse sabrın da bir sonu vardır. Sabrın sonu geldiği anda sabrın sonu selamettir. Ne dedim vakti saati geldiğinde bir gece aniden gelebiliriz” çıkışı Atina’ya mağduriyet yeri oluşturdu. Başşehirler Yunanistan’a peş peşe dayanaklar geldi.
ABD Dışişleri Bakanlığı “Yunanistan’ın adalar üzerindeki egemenliği sorgulanamaz” açıklaması yaptı ve ‘tüm ülkelerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet gösterilmesi gerektiğini’ kaydetti. “Rusya’nın hükümran bir Avrupa devletini yine işgal ettiği bir periyotta, NATO müttefikleri ortasındaki tansiyonu arttırabilecek açıklamalar özellikle yararsız’” tabirlerini kullanan ABD Dışişleri Bakanlığı, tarafları tansiyonu daha da artırabilecek telaffuz ve hareketlerden kaçınmaya çağırdı. ABD’nin tüm NATO üyelerini birlikte çalışmaya ve diplomatik tahlillere teşvik ettiğini belirten bakanlık “NATO müttefiklerimiz Yunanistan ve Türkiye’yi bölgede barış ve güvenliğin korunması ve farklılıkların diplomatik yollarla çözülmesi için birlikte çalışmaya teşvik etmeye devam ediyoruz’’ açıklaması yaptı.
Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder da “Size söyleyebileceğim şey; Bakan Austin’in geçmişte hem Türk hem de Yunan savunma bakanlarıyla görüştüğü ve yapan bir diyalog yoluyla Ege’deki tansiyonu azaltmaya yönelik gayretlerin devam etmesi gerektiğini vurguladığıdır” dedi. Ryder, AA muhabirinin “Yunan S-300’leri NATO misyonu icra eden Türk F-16’larına kilit attı, bu sizce kabul edilebilir bir davranış mı?” sorusuna “Bu mevzuda söyleyebileceğim bir şey yok” cevabını verdi.
Avrupa Birliği Devir Lideri Çek Cumhuriyeti de Erdoğan’ın açıklamalarını ‘kabul edilemez’ olarak nitelendirdi. Çek Dışişleri Bakanlığı’nın Twitter hesabından yapılan paylaşımda “Hedeflerimizden biri de AB-Türkiye diyaloğunu teşvik etmektir. Erdoğan’ın Yunanistan’a hitaben yaptığı son açıklama üzere, AB’ye üye devletlerin kabul edilemez formda tehdit edilmesi bu mevzuda son derece yararsızdır” denildi.
Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou da Türkiye’ye yönelik sert açıklamalar yaptı. Slovakya Cumhurbaşkanı Zuzana Caputova’yı ağırlayan Sakellaropoulou, Türkiye’nin “AB’ye yönelik bir tehdit” olduğunu argüman etti. “Türkiye’nin revizyonist siyasetlerinin ve yasa dışı hareketlerinin yalnızca Yunanistan’ı değil AB’nin tamamını tehdit ettiğini” savunan Sakellaropoulou, Türkiye’nin ve Rusya’nın bölgede önemli bir tehdit oluşturduğunu öne sürdü.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias ise Fransız mevkidaşı Catherine Colonna ile Atina’da buluştu, Türkiye’yi Fransa’ya şikayet etti. Dendias, Catherine Colonna’ya Mavi Vatan haritasını göstererek “Türkler, Ege adalarının kendilerine ilişkin olduğunu tez ediyor. Bu türlü bir harita hazırlamışlar” dedi. Colonna ise “Adalardaki Yunan egemenliğini tanıyoruz. Bu mevzuda mutlaka bir kuşku yok” diyerek cevap verdi. Dendias daha sonra Fransız mevkidaşına “Sizin üzere deneyimli bir diplomat bile mesleği boyunca bu kadar çok tehdidi bir ortada duymamıştır” diyerek şu sözleri kullandı: “Neo-Osmanlı dayılığını büsbütün reddediyoruz. Türkçe kökenli ‘dayılık’ sözünü kullandım ki net bir halde anlaşılsın.” Colonna “Fransa, her halükarda Yunanistan’ın yanındadır. Sonuna kadar dayanağımız devam edecek” dedi, Erdoğan’ı gaye aldı: “Mültecileri ve sığınmacıları silah olarak kullanan bir Türkiye var. Fransa ve Yunanistan’ın ortası, tarihte hiç olmadığı kadar âlâ. Hem Yunanistan hem de Fransa, Avrupa bedellerini müdafaada değerli rol oynuyor.”
ANKARA’DAN DÜNYAYA EGE MEKTUBU
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun imzasıyla 25 Avrupa Birliği başşehrine, AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’e, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu Daimi Üyeleri ile NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’e, Ege problemlerinin tahliline ait Türkiye’nin tavrını ve görüşlerini açıklayan mektuplar gönderildi. 1 Eylül’de iletilen mektuplarda, Yunanistan’ın hukuksuz hareketlerine ve maksimalist taleplerine de dikkati çekildi. Mektupta, Ege Denizi’nde birbiriyle yakından temaslı ve bağlantılı bir dizi sorun bulunduğu, bu sıkıntıların, kara sularının ve ulusal hava alanının genişliği, kıta sahanlığı ve kara sularının sonlandırılması, Doğu Ege Adaları’nın gayriaskeri statüsünün ihlali, geçerli milletlerarası antlaşmalarla egemenliği Yunanistan’a devredilmemiş ada, adacık ve kayalıklar ile SAR, FIR ve NAVTEX üzere hizmet alanları olduğu vurgulandı. Yunanistan’ın, Ege’deki kara sularının genişliğinin 6 deniz mili olmasına karşın, 10 deniz mili hava alanına sahip olduğunu argüman ettiği vurgulanan mektupta, Yunanistan’ın öbür hiçbir ülke tarafından tanınmayan, örtüşmeyen kara suları ve hava alanı hudutlarına sahip dünyadaki tek ülke olduğunun altı çizildi. Öte yandan mektupta, Türkiye’nin, Ege problemlerinin iki ülkenin temel hak ve yasal çıkarlarının karşılıklı olarak tanınmasıyla milletlerarası hukuk çerçevesinde çözülebileceğine inandığı aktarıldı. Mektupta, Türkiye’nin diyalog ve iş birliği yanlısı tavrına karşın Yunanistan’ın diyalogdan kaçındığı, gerginliği tırmandırdığı ve AB’yi Ege meselelerinin bir kesimi haline getirdiği de yer aldı. Atina’dan mektuba ‘Gerçekleri çarpıtma girişimi’ cevabı geldi.
