Kahramanmaraş’ta 7,7-7,6 ve Gaziantep’te 6,4-6,5 büyüklüğünde meydana gelen zelzelelerin üzerinden 6 gün geçti. Arama kurtarma faliyetlerinin devam ettiği bölgede can kayıpları neredeyse 25 bine ulaştı. Bahisle ilgili konuşan Prof. Dr. Mehmet Ceyhan bölgede yaşanabilecek salgın hastalıklar konusunda ikazlarda bulundu.
Ceyhan, ‘Acil tetanoz, difteri ve Hepatit B aşısı lazım. Bakanlık, yerli ve ulusal aşı üretim tesisini iki ay evvel mühürledi. İthalat işini Keymen isimli firmaya verdi. Firma aşıları getiremedi. Şu an Türkiye’de aşı yok’ dedi.
“Köpekler var… Cesetleri parçalayabilirler”
Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan’da meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki zelzelenin akabinde resmi sayılara nazaran 6 bin 444 bina yıkıldı, zelzelenin etkilediği bölgelerde 25 bin kişi hayatını kaybetti.
Bölgede arama kurtarma faliyetleri devam ederken Prof. Dr. Mehmet Ceyhan yeni bir tehlikeye dikkat çekti.
Ceyhan, sarsıntı bölgesindeki 10 ili etkileyebilecek sıkıntılar hakkında şunları söyledi:
“Direkt enkaz altındaki cesetlerden bir hastalık bulaşması kelam konusu değil. Lakin orada bir sürü hayvanlar var, köpekler var… Cesetleri parçalayabilirler. Hasebiyle bu yolla rastgele bir mikrop, bakteri ortama saçılırsa bu etkileyebilir.. Havanın soğuk olması bunu geciktirir. Bu çok büyük bir tehlike değil.”
“Aç kalınca kemirgenler çıkacak ortaya”
“Biz daha evvelki sarsıntılardan biliyoruz, Gölcük zelzelesinde gördük… Şimdi çıkmadılar ortaya fakat şu andan itibaren aç kalınca kemirgenler çıkacak ortaya… Sıçanlar, fareler… Bunlar insanları ısırabilir.
Depremlerde altyapı parçalandığı için bunlar çok sayıda ortaya çıkabilir. Kemirgen ısırmalarıyla çok sık karşılaşabiliriz.”
Tabi insanın aklına birinci kuduz geliyor. Türkiye’de kemirgenden kuduz riski yok. Lakin tabi bir kemirgen ısırdığı vakit önerdiğimiz belirli bir antibakteriyel tedavi var. Onu başlıyoruz lakin kuduz riski asıl başı boş köpeklerden doğacak.
Bunlar barınamadığı için kuytu bir yer bulursa, burada yarasa tarafından ısırılabilir. Kuduz olabilir. Bunların ısırmaları kuduz tarafından risk oluşturacak.
Deprem bölgesinde bu olaylar olağan yerlere nazaran çok daha sık görülür. Onun için temas öncesi aşılama öneriyoruz lakin bırak temas öncesini temas sonrası aşılamada bile ıstırap var.
Dolayısıyla ne yapıp edip kuduz aşısını temin etmeleri lazım. Yurtdışından ihaleye falan bakmadan bir an evvel ordaki insanlara yetecek kadar ölçüde, o bölgede kalan nüfusa bakıp, onların hepsi risk altında diye düşünsen bile… En azından bunların yüzde 20’si kadar bir kuduz aşısı temin edilmesi lazım.”
“En korktuğumuz şey tetanoz”
“İkincisi zelzelede en çok korktuğumuz şeylerden biri de tetanozdur. Zira bu yıkıntı altından çıkarılan yaralıların tamamına… Şayet bir halde 5 yıl içinde tetanoz aşısı olmadığı öğrenilebilirse çabucak çıkarılır çıkarılmaz yapılacak birinci işlerden biri tetanoz aşısı yapmak olmalı.”
“Sağlık bakanlığı aşı üretim tesisini mühürledi”
“Fakat maalesef Türkiye’de kimi dalavereler nedeniyle aşı üretilemiyor. Türkiye’de üretilen, evvel Türkiye’de üretiyoruz yerli, ulusal aşı diye övündükleri aşı üretim tesisini iki ay önce Sağlık Bakanlığı gitti mühürledi… burası uygun değil diye…”
“Sinovac’ı getiren Keymen isimli firmaya bu işi verdiler… Hindistan’dan difteri tetanoz ve Hepatit B aşısı getirecekti. O da kelam verdiği tarihte getiremediği için şu anda Türkiye’de difteri tetanoz ve Hepatit B aşılarında çok önemli sorun var. Yani yok bu aşılar.
Şimdi burada tetanoz olayları çıkmaya başlarsa, tetanoz da kuduz da çok yüksek oranda öldürücü… Tanıyı koyduğunda kurtarmak çok sıkıntı hastayı…”
“Çadır üzere kapalı ortamlarda her türlü hastalığı birbirine bulaştıracaklar”
“Öte yandan bir de o denli bir vakitte oldu ki deprem… Tam bu sene artan grip, covid, RSV üzere, teneffüs yolu enfeksiyonu yapan virüslerin çok arttığını ve insanların eski yıllara oranla çok daha yüksek oranda bu hastalıklara yakalandığını konuşurken oldu sarsıntı.
Şimdi ortam soğuk ve bu insanların başka ayrı değil aileleri… Büyük çadırlarda, salonlarda, toplu halde tutuyoruz bu insanları. O beşerler teneffüs yoluyla her türlü hastalığı birbirlerine bulaştıracaklar.”
“Onun için bölgedeki insanların öncelikle grip aşısı olması lazım. Covid’in yayılmasını önlemek için de Covid aşısı eksik olanların aşılarının tamamlanması lazım.
Bunun planlamasını ordaki insanlara bırakmamak lazım. İsteyen gelsin aşı yapayım dersen kimse gitmez zira ordaki insanların canı yanıyor. Yakını enkaz altında. O insanın aşı düşünecek hali yok. Bunu Sıhhat Bakanlığı’nın düşünmesi lazım.”
“Kurtarma takımlarına derhal tetanoz aşısı yapılmalı”
“Öte yandan bölgedeki yardım takımlarının, sıhhat takımlarının, arama kurtarma gruplarının sıhhatinin korunması lazım. Zira onlar hastalandığı vakit bütün iş aksayacak. Hasebiyle takımların eksiklerinin tamamlanması lazım.
Kurtarma takımında çalışanların hepsine acil tetanoz aşısı yapmak lazım. Benim bakanlıktan öğrendiğim kadarıyla bir yerden aşı bağışı bekliyorlar. Ancak şu anda aşı yok.
Kurtarma takımları yaralanıyorlar. Tetanozun en çok bulaştığı yerler, toprak, çimento ve bilhassa demir… Bunlarla ufak yaralanmalarda bile bulaşabilir.
Kurtarma grubunun derhal aşılanması lazım.”