Açılalı 4 sene olan İstanbul Havalimanı yüz yıllık rakiplerine şimdiden fark attı. Pandemiden sonra toparlayamayan dünyanın en büyük havalimanları kayıp valizler, bozuk asansörler, uzayan kuyruklarla anılırken, İstanbul Havalimanı 2019’a nazaran en güzel toparlanma gösteren havalimanı oldu.
Avrupa Havalimanları Kurulu (ACI Europe) Genel Müdürü Olivier Jankovec, İstanbul Havalimanı’nda ocak-temmuz ortasında yolcu sayısının 34.2 milyona çıktığını belirterek, “2019’a nazaran İstanbul Havalimanı’nda düşüş yüzde 11.5’te. Bu oran Londra, Paris, Amsterdam ve Madrid havalimanlarında neredeyse iki katı” dedi.
FRANKFURT BİRİNCİ 5’E BİLE GİREMEDİ
İGA Havalimanı CEO’su Kadri Samsunlu ile birlikte sohbet toplantısı düzenleyen Jankovec’in verdiği bilgiye nazaran, Londra Heathrow Havalimanı’nda yolcu sayısı ocak-temmuzda 32.3 milyon oldu. 2019’a nazaran küçülme yüzde 30.4. Paris-Charles de Gaulle Havalimanı’na 30.8 milyon yolcu geldi. 2019’a nazaran hala yüzde 29.5 küçülme var.
Amsterdam Schiphol Havalimanı’nı 28.9 milyon yolcu kullandı. Küçülme yüzde 29.8. Madrid Barajas Memleketler arası Havalimanı’na da ocak-temmuzda 27 milyon yolcu geldi, 2019’a nazaran yolcu sayısında küçülme yüzde 23.2’i buldu. Frankfurt Havalimanı’nın birinci beşe dahi girememesi dikkat çekti.
TÜRKİYE’DE BÜYÜME POTANSİYELİ VAR
Jankovec, Avrupa havalimanlarında gecikmeler, uçuş iptalleri ve grevler nedeniyle yaşanan krizi hatırlatarak, bölümün pandemi sonrası seyahat talebindeki patlamayı karşılamakta zorlandığını anlattı. Türkiye’nin muvaffakiyetini öven Jankovec, pandemi sırasında çalışanlara sahip çıkılması ve devletin dayanakları nedeniyle meşakkat yaşanmadığını vurguladı.
İGA CEO’su Kadri Samsunlu da Avrupa’daki havayolları ve havalimanlarının o süreçte işçisi azalttığını, birçok kişinin dalı terk ettiğini söyledi. Pandemi öncesinde son 20 yılda Türkiye’de yolcu sayısının yüzde 165, Avrupa’da ise yüzde 65 arttığını belirten Jankovec, “Avrupa ile kıyaslandığında Türkiye’nin gelişme potansiyeli var. Nüfusa nazaran kişi başı uçuş sayısı oranı hala 2.2. Bu da büyümeye devam edeceğini gösteriyor. Türkiye’de bu oran iki katına çıkabilir” dedi.
THY KÖRFEZ’İ DE AVRUPA’YI DA SOLLADI
Avrupa, ABD ve Körfez’in bayrak taşıyıcısı havayollarını da karşılaştıran Jankovec, “Koltuk sayısı olarak 2019 ile 2022 yıllarını karşılaştırdığımızda, Rynair ve Wizz üzere low coast (daha düşük fiyatlı) havayolları artıya geçmiş durumda. Easy Jet’te hala yüzde 5.2 düşüş var. Türk Hava Yolları (THY) ise artı yüzde 4.5. Lufthansa yüzde 16.6, International Consolidated Airlines yüzde 10.9, Airfrance KLM yüzde 9.4 düşüşte. Körfez’in havayolu şirketleri daha çok Asya’dan yolcu taşıdıkları için Qatar Airways, Etihad ve Emirates de yüzde 30.9 düşüş var” dedi.
Olivier Jankovec, Amsterdam Üniversitesi’nin hazırladığı Air Connectivity Index’le ilgili de sayıları paylaştı. Endeksin havalimanından uçuş ve frekans sayısının çarpımıyla oluşturulduğunu belirten Jankovec, şöyle konuştu: “Avrupa’da bu oran Temmuz 2019’a nazaran geçen ay eksi yüzde 29. Yunanistan’da sıfır. Türkiye’de yüzde 3 düşüş var. İspanya’da yüzde 23, İngiltere’de yüzde 28, İtalya 32, Fransa 34, Almanya’da 39, Rusya’da yüzde 62 küçülme var.”
TÜRKİYE DAHA DAYANIKLI
Türkiye’nin pandemide daha dirençli ve sağlam olduğunu, Avrupa’ya nazaran seyahat kısıtlarının az olmasının bunda tesirli olduğunu vurgulayan Jankovec, şöyle konuştu: “Yolcu trafiğine bakıldığında 2020’de Türkiye’deki kayıp yüzde 60 iken, 2021’de bu oran yüzde 39’a gerilemiş. Avrupa’da trafik 2020’de yüzde 70 azalmış. 2021’de de yüzde 59 düşüş var. Avrupa’da havalimanlarında bilhassa yer hizmetleri ve güvenlik çalışanında dert yaşandı.
İstanbul ve Sabiha Gökçen’de bu türlü bir badire görmedik. Türk havayolları ve havalimanları pandemide dahi çalışanlarıyla yollarını ayırmadı.” Jankovec, bu yılın birinci çeyreğiyle, 2019’un birebir periyodunu karşılaştırdıklarında da sonucun değişmediğinin altını çizerek, “Türkiye’de düşüş 29’da. İkinci çeyrekte bu oran yüzde 16’ya inmiş. Temmuzda ise yüzde 6’larda. Yılbaşından bu yana ise yüzde 18 düşüş var. Avrupa’da bu oran hala yüzde 25’te” dedi.
240 MİLYAR EURO YATIRIM GEREK
Avrupa’da enflasyon ve güç maliyetleri nedeniyle ekonomik kriz yaşandığını, bir taraftan da jeopolitik risklerin devam ettiğini vurgulayan Jankovec, “Sonbahar sonrasında da belirsizlik var. Beşerler daha az para harcamak istiyor. Avrupa’daki havalimanları 2019’a nazaran 2024’te fakat toparlayacak. Bu yıl düşüş yüzde 22 olur. 2023’te bu oran yüzde 10’a iner. 2024’te toparlanma başlar” iletisi verdi.
Avrupa havalimanlarının finansal sorunları olduğunu da anlatan Jankovec, şöyle konuştu: “Son 2 yılda havalimanları 20 milyar euro gelir kaybı yaşadı. Devletlerin dayanağı hudutlu kaldı. Bu devirde borçları 6 milyar euro arttı. Bunların da ödemesi olacak. Gelirleri 2019’a nazaran daha düşük. Yatırımları karşılayacakları finansal kapasiteleri yok. Gelirler borca gidecek. Yatırıma az para kalacak. Halbuki 2040’a kadar 240 milyar euro yatırım muhtaçlıkları var. Bu yatırım gerçekleştirilmezse kapasite artışı yapamayacaklar.”
2050’YE KADAR KARBON SIFIR
Havalımanlarında da 2050’ye kadar karbon emisyonlarının sıfırlanması gerektiğini söyleyen Jankovec, “Biz sertifikasyon programı başlattık. İGA, TAV, Antalya Havalimanı Devlet Hava Meydanları İşletmesi’ne bağlı 12 havalimanı taahhüt verdi” dedi. Avrupa Birliği’nin sürdürülebilir yakıtla ilgili yönetmelik çıkardığını anlatan Jankovec, “Şu andaki tahlil bu. Havayolu şirketleri bunu kullanacak. 2040’tan sonra elektrikli ya da hidrojen bazlı hava araçları çıkabilir” değerlendirmesinde bulundu.