İklim krizine karşı ortaya konulan planların güçlendirilmesi ve bu planların somut adımlar atılarak hayata geçirilmesine ait müzakerelerin yapılacağı Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 27. Taraflar Konferansı (COP27) yarın başlıyor.
İklim değişikliğiyle gayret alanında dünyadaki en kapsamlı tepe olan COP27, 6-18 Kasım tarihlerinde Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde gerçekleştirilecek.
Tonino Lamborghini Milletlerarası Kongre Merkezi’nde yapılacak COP27’nin başkanlığını Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri yürütecek.
Bu yılki doruğa yaklaşık 190 ülkeden 40 binin üzerinde iştirakçi, 100’den fazla devlet önderi ve siyaset yapıcının gelmesi bekleniyor.
Ülke delegelerinin yanı sıra dünyanın birçok bölgesinden etraf örgütleri, iş insanları ve fikir kuruluşlarının temsilcileri de iştirakçiler ortasında yer alıyor.
“Uygulama Zirvesi” olarak tanımlanan COP27’de 7-8 Kasım tarihlerindeki Önderler Tepesi’nin akabinde finans, bilim, gençlik ve gelecek kuşaklar, karbonsuzlaşma, adaptasyon ve tarım, cinsiyet, su, sivil toplum, güç, biyoçeşitlilik ve tahliller başlıkları altında her gün tematik oturumlar düzenlenecek.
“Kayıp ve Zarar” en değerli başlıklardan biri
Sanayi öncesi periyoda nazaran halihazırda 1,1 derecenin üzerine çıkan global sıcaklık artışını yüzyıl sonuna kadar 1,5 dereceyle sonlandırma gayesini gerçekleştirmek için ülkelerin açıkladığı ulusal katkı beyanlarının (NDC) güçlendirilmesi doruğun temel başlığı.
Bunun yanında, gelişmekte olan ülkelerin iklim krizi nedeniyle uğradığı ekonomik kayıpların iklim krizinin ortaya çıkmasında tarihî sorumluluğu en yüksek olan Batı ülkeleri tarafından tazmin edilmesi manasına gelen Kayıp ve Ziyan Sistemi’ne fon ayrılması tepenin en kıymetli tartışma hususlarından biri olarak öne çıkıyor.
Bu açıdan, doruğun bir Afrika ülkesi olan Mısır’da düzenlenmesi de “Kayıp ve Zarar” başlığının altının çizilmesini gerektiriyor.
Gelişmekte olan ülkelerde iklime ahenk planları için 2030’a kadar yıllık 160 ile 340 milyar dolar ortasında finansmana gereksinim duyulmasına karşın 2020’de bu ülkelere sağlanan global iklim ve ahenk finansmanı bu ölçünün yüzde 10’unun altında kalıyor.
Gelişmekte olan ülkeler, iklim değişikliğinin tesirleriyle çaba için 2009’dan itibaren kendilerine taahhüt edilen lakin hiçbir yılda tam olarak ödenmeyen yıllık 100 milyar dolarlık iklim tazminatının taahhüt edildiği biçimde ödenmesini ve ödeneceği günün öne çekilmesini istiyor.
Zirve birebir vakitte Pakistan’daki seller nedeniyle yaşanan felaketler, açlık ve besin krizinin arttığı ve güç krizi nedeniyle iklim krizinin en büyük sebebi olan fosil yakıt kullanımının yükselişe geçtiği “çoklu kriz” devrinde gerçekleştiriliyor.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, 3 Ekim’de yaptığı konuşmada, iklim krizi ile global bir çaba yürütülmesinin değerine dikkati çekerek “Pakistan’ın 3’te 1’i seller altında. Avrupa’da son 500 yılda yaşanan en sıcak yaz. Filipinler mahvolmuş halde. Küba’nın tamamı karanlıkta ve Amerika Birleşik Devletleri’nde, Ian kasırgası hiçbir ülkenin ve hiçbir iktisadın iklim krizine bağışık olmadığını acımasız bir biçimde hatırlattı.” tabirlerini kullanmıştı.
Emisyonların “eşi görülmemiş” düzeyde azaltılması gerekiyor
İklim krizinin tesirlerini azaltmak ve global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırmak için başarılması gereken en kıymetli amaç, global sera gazı emisyonlarının süratle azaltılması.
BM’nin son raporları, gayeleri tutturabilmek için emisyonların 2030’a kadar yaklaşık yüzde 50 üzere “eşi görülmemiş” bir düzeyde azaltılması gerektiğini ortaya koyuyor. Buna karşın ülkelerin mevcut iklim planları bu devirde emisyonların yüzde 10,6 artışı ve sıcaklık artışını 2,5 dereceye çıkarma riskini taşıyor.
Geçen yılki COP doruğunda ülkeler NDC’lerin güçlendirilmesi için fikir birliğine varmış olsa da geçen bir yılda yalnızca 24 ülke NDC’lerini güncelledi ve planlarını güçlendirme yoluna gitti.
COP27’de Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu birçok ülkenin aktüel NDC’lerini ve emisyon azaltım gayelerini açıklaması bekleniyor.
Birçok ülkenin 2050’li yıllar olarak açıkladığı net sıfır emisyon amacına ulaşmak 2030’a kadar emisyon azaltımında değerli basamak kaydedilmesine gereksinim duyuluyor. Emisyonların gereken düzeyde azaltılması için ise fosil yakıt kullanımının 2030’a kadar büyük ölçüde azaltılması ve yeni fosil yakıt yatırımı yapılmaması gerekiyor.
Bilim insanları, sıcaklık artışının sonlandırılamaması durumunda dünya nüfusunun neredeyse yarısını felaket bir senaryonun beklediği, iklim kaynaklı felaketlerin artacağı ve hayatı tehdit eden sıcaklık ve neme maruz kalınacağına işaret ediyor.
COP27 Lideri Şukri, tepe öncesi delege ve iştirakçilere gönderdiği mektupta, iklim krizini “varoluşsal bir kriz” olarak tanımlarken, COP27’nin planların uygulamaya geçilmesini mümkün kılan bir tepe olmasını hedeflediğini belirtti.