HANDE ATILGAN – Demirkıran, Dünya Sepsis Günü’nde düzenlediği basın toplantısında şok tablosuyla organ yetmezliğine götüren tedavi edilmemiş enfeksiyon hadiselerinde (sepsis) pandemi periyodunda yaşanan artışa dikkat çekti. Dünyada yüzde 40’ı çocuklar olan sepsis hadiselerinde, her 5 hastane vefatından 1’inin sorumlusunun sepsis olduğunu kaydeden Demirkıran, her 2,8 saniyede 1 kişinin bu hastalıktan hayatını kaybettiğini tabir etti. Demirkıran sepsis kaynaklı ölümlerin oranının birinci 1 saatteki müdahalede yüzde 20, 6 saati geçen müdahalelerde ise yüzde 70 olduğunu açıkladı ve kaybedilen her saatte yaşama bahtının yüzde 8 oranında azaldığını bildirdi.
Her iki saatte bir Titanik batıyor
Demirkıran ölümlerin boyutunu ise Titanik örneğiyle “Her 2 saatte 1 Titanik dolusu insanın, 2 bin 224 insanın sulara gömüldüğü düşünün. Titanik’in batması bile daha uzun sürmüştü” diye örnekledi. Demirkıran, hastalığın, hayatta kalanların yüzde 50’sinde çeşitli hasarlar bıraktığının altını çizerek, “Dünyada her sene 50 milyon civarında sepsis hadisesi görülüyor ve yaklaşık 11 milyonu hayatını kaybediyor. Bu nedenle karşılaştığımız olaylarda sepsisi hakikat anlamak ve semptomları takip etmek, erken teşhis ve tedavi çok önemli” dedi.
Delta sepsisle de can aldı
“Her Kovid-19 hastası sepsis olmaz lakin Kovid-19 hastalarının yaklaşık yüzde 2 ila 5’inde ortalama 8-10 gün sonra sepsis organ işlev bozukluğu belirtileri ortaya çıkabilir” diyen Demirkıran, “Şiddetli Kovid-19 geçirenlerin yüzde 60’ının sepsis nedeniyle hayatını kaybettiği görülüyor” diye konuştu. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi iş birliğiyle yaptıkları çalışmanın son datalarını de paylaşan Demirkıran, Kovid-19 kaynaklı hastaneye yatışlarda sepsis sebebiyle en çok mevte sebep olan varyantın delta olduğunu belirterek, tüm hastaların yüzde 52’sinin aşısız olduğunu bildirdi. Demirkıran, gebelerin taşıdığı riske dikkat çekerek, şöyle devam etti:
“Anne vefatlarında sepsis ikinci sırada. Kovid-19 pandemisi sırasında Türkiye genelinde ağır bakıma yatan 599 gebe bayanın yüzde 6’sı ecmo aygıtına bağlandı, karaciğer yetersizliği, akut böbrek, miyokard (kalp kası) hasarı üzere durumlar kelam konusu oldu. Bu 599 hastanın 571’i aşısızdı. Bu nedenle aşı olmuş ve son yapılan aşı üzerinden asgarî 3-4 ay geçen şahısların de hatırlatma dozunu yaptırmaları çok kıymetli.”
İlk adım farkındalık
Demirkıran Türkiye’deki 44 uzmanlık derneğinin takviyesiyle, sepsise karşı bir aksiyon planı talepleri olduğunu bildirirken, sepsisin bir halk sıhhati sorunu olarak görülmesi gerektiğini savundu. Hami sıhhat hizmetleri, akılcı antibiyotik kullanımı, süratli teşhis testleri, laboratuvar imkanlarının geliştirilmesi ve şuurlu sağlıkçıların değerinin altını çizen Demirkıran, “Farkına Var, Hayat Kurtar” kampanyasıyla en acil gereksinim olan farkındalığı yükseltmek istediklerini söz etti.
En riskliler
Demirkıran, sepsisin her yaş kümesinden insanı etkileyebildiğini fakat bilhassa kronik hastalığı olanlar, 1 yaş altı çocuklar, 60 yaş üstündeki yetişkinler, dalağı olmayanlar ve bağışıklık sistemi baskılanan bireylerin yüksek risk kümesinde yer aldığını bildirdi.