28 Şubat tutuklusu emekli orgeneral Çetin Doğan, 28 Şubat davasına ait olarak Anayasa Mahkemesi’ne açık mektup yazdı.
Sözcü yazarı Yılmaz Özdil’in köşesinde paylaştığı mektupta, 11 aydır cezaevinde tutulan 14 emekli generalden biri olan Çevik Bir‘in demans olduğu, müdafaası sandığı infaz memurları sayesinde hayata tutunduğu belirtildi.
Doğan, “28 Şubat davasının bir kumpas davası olduğunu kanıtlayan onlarca kanıtın incelenmekten kaçınıldığına” burgu yaptı ve AYM’nin davayı hâlâ gündemine almamasına değindi.
Doğan, “Ülkemizde siyasi davaların açılması ve sürdürülmesinin bütün etaplarda siyasi iktidarın belirleyici rol oynadığı acı bir gerçektir. Son periyottaki gelişmeler; siyasi davalarda yaşanan ferdî hak ihlallerinin Anayasa Mahkemesi’nde gündeme alınması, görüşülmesi kademesinde da siyasi iktidarın bilinen yaklaşım ve temayülünün dikkate alındığı kuşkusunu yaratmıştır” tabirini kullandı.
Çetin Doğan’ın mektubunun tamamı şöyle:
“Bu mektup 28 Şubat Davası’na ait bir savunma maksadıyla hazırlanmamıştır.
Anayasa Mahkemesi’ne bir yıla yakın müddet evvel intikal eden davanın bir an evvel ele alınıp sonuçlandırılması isteminden ibarettir.
28 Şubat Davası’nda geç gelen adalet ‘adalet’ olmayacaktır.
Davanın gerçek mağdurları olan sanıklarda yaprak dökümü başlamıştır.
Yan koğuşta ‘demans’ teşhisi ile yatan sayın Çevik Bir nerede olduğunu bilmemekte, müdafaaları sandığı infaz memurlarının yardımı ile hayata tutunmaya çalışmaktadır.
Bu açık mektup, mukayeseye imkan sağlamak hedefiyle, Anayasa Mahkemesi’nin ortalama altı ay içerisinde sonuçlandırdığı adil yargılama hakkının ihlaline ait ‘kumpas davaları’nda verdiği kararlar ışığında hazırlanmıştır.
28 Şubat davasında hak ihlalleri
Anayasa’nın 36. Maddesi’ne nazaran mahkemelerin “tarafların desteklerini, argümanlarını ve kanıtlarını tesirli bir biçimde inceleme görevi” bulunmaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatlarına nazaran; “bir mahkemenin davaya yaklaşımı, müracaatçıların savlarına cevap vermekten ve müracaatçıların temel şikayetlerini incelemekten kaçınması halinde, İnsan Hakları Mukavelesi’nin 6. Hususu uyarınca davanın düzgün bir biçimde incelenmesi hakkı bakımından ihlal edilmiş olacağı” belirtilmiştir.
28 Şubat Davası’nın bir ‘kumpas davası’ olduğunu kanıtlayan onlarca kanıt, Birinci Derece Mahkemesi dahil, İstinaf ve Yargıtay sürecinde mahkemeye sunulmuş olmasına karşın incelenmekten kaçınılmıştır.
Bu hususta detaya girmeden, öne çıkan iki yalın gerçeği hatırlatmakla yetinelim:
– Birincisi; atılı suça destek olarak gösterilen bütün kanıtların dijital olarak 5 No.lu CD’ye kayıt edilmiş olması ve Mahkemece tayin edilen Ortadoğu Teknik Üniversitesi mensup uzman ‘bilirkişi heyetince’ kelam konusu CD’nin yasal kanıt niteliği bulunmadığı yolunda rapor vermiş olmasıdır. Buna karşılık 28 Şubat Davası’na ait kararında Yargıtay, 5 No.lu CD’nin sanıklar hakkında verilen kararda belirleyici olmadığını belirtmektedir. Bunun nedeni olarak da karara temel alınan “gerek ilgili kurumlarla yapılan yazışmalar gerekse hukuksallığı konusunda tartışma bulunmayan başka yazılı kanıtlarla beyan kanıtları tarafından teyit edilen (diğer delillerin)” varlığı belirtilmektedir. Dava evrakında bulunmayan lakin Yargıtay kararında varlığı belirtilen “ilgili kurumlarla yapılan yazışmalar, hukuksallığı konusunda tartışma bulunmayan başka yazılı kanıtlarla beyan delillerin” varlığı, Yargıtay’ın soyut bir kanaatidir. Meğer Ankara 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin ‘suçun sübutuna ilişkin’ karara temel aldığı kelam konusu CD’de kayıtlı geçersiz dijital kanıtlardan ayrıca bir kanıt belgede bulunmamaktadır. Yargıtay ilamında yer alan temelsiz argümanlar yalnızca devrin “yandaş medyasında” kumpasın bir modülü olarak yer almıştır.
– İkincisi; atılı suça destek yapılan dokümanların düzmece olduğu ‘bilirkişi raporları’ dışında mahkemeye sunulan detaylı kanıtlarla de kanıtlanmıştır. Bu bağlamda en son Mahkeme’ye sunulan kesin delil, kelam konusu dokümanların üzerinde ‘Evrak Güvenlik Numarasının’ varlığıdır.
Kısaca açıklayalım:
TSK’da ‘Gizli’ zımnilik derecesine sahip evrakların yetkili olmayan kişi ve kurumlara sızmasına bir tedbir olarak, Kasım 2002’den itibaren ‘GİZLİ’ saklılık derecesine sahip bütün evraklara büyük puntolarla “Evrak Güvenlik Numarası” kaşelenmeye başlanmıştır. Evrakın gönderildiği her adrese farklı güvenlik numarası verilmeye başlanmıştır. Atılı Hata ile ilişkilendirilen bütün dokümanlar 1997 yılının tarihini taşıdıkları halde, üzerlerinde “Evrak Güvenlik Numarasının” damgalandığı görülmektedir. 28 Şubat Kumpası’nı kurgulayanlar; ‘Evrak Güvenlik Numarası’ uygulamasının ne vakit başladığı konusunda bilgileri olmadığı için, CD’ye tarayarak yükledikleri geçersiz ve tahrif edilmiş bütün evraklar ‘Evrak Güvenlik Numarası’ ile damgalanmışlardır. Bu hususu teyit eden delil (Genelkurmay Başkanlığı’nın resmi yazısı) İstinaf Mahkemesi kademesinde ve Yargıtay’a sunduğumuz temyiz dilekçesinde yer almaktadır. Ne var ki; bu ispat üzerinde araştırma yapma gereği dahi duyulmamıştır. Bu değerli delil Yargıtay’ca yok sayılmıştır.
Bu suretle, İnsan Hakları Mukavelesi’nin 6. Unsuru uyarınca “davanın düzgün bir biçimde incelenmesi hakkı” ihlal edilmiştir.
Gerekçeli karar hakkının ihlali
Anayasa Mahkemesi’nin kişisel müracaatlarda hak ihlalinin varlığını kabul ettiği davalarda “Gerekçeli Karar Hakkının İhlali” değerli bir yer tutmaktadır.
28 Şubat Davası’nda sanıkların tezlerinin incelenmemesinin yanı sıra, ‘Gerekçeli Kararında’ da savların incelenmeyiş nedeni ortaya konmamıştır.
Oysa muhakemede tarza ait muhafaza sağlayan adil yargılanma hakkının değerli bir ögesi olan ‘Gerekçeli Karar Hakkı’ bireylerin adil bir formda yargılanmalarını sağlanmasının yanı sıra, denetlenmesini de amaçlamaktadır.
Bu kapsamda, Anayasa Mahkemesi kararlarında yer alan aşağıdaki tabirler ehemmiyet taşımaktadır:
“Sanıkların muhakeme sırasında ileri sürdükleri savlarının kurallara uygun bir biçimde incelenip incelenmediğini bilmeleri gereğinin yanı sıra demokratik bir toplumda, toplumun kendi ismine verilen yargı kararlarının sebeplerini öğrenmelerinin sağlanması için de gereklidir. Bu nedenle mahkemelerin, ‘kararlarını hangi temele dayandırdıklarını gereğince açık olarak belirtme’ yükümlülüğü altındadırlar.”
Ayrıca, “Mahkemelerin sanıklarca ileri sürülen argüman ve savunmalara şeklen karşılık vermiş olmaları kâfi olmayıp, tez ve savunmalara verilen yanıtların dayanaksız olmaması, mantıklı ve dengeli olması da dikkate alınmalıdır. Öbür bir sözle mahkemelerce belirtilen münasebetlerin davanın koşulları dikkate alındığında makul olması gerekmektedir.”
Bu bağlamda 28 Şubat Davası’nda 5. Ağır Ceza ve İstinaf Mahkemesi’nin gerekçeli kararlarında ve son olarak Yargıtay İlamında makul bir münasebetin yer almayışıyla, müracaatçıların “gerekçeli karar hakkı” ihlal edilmiştir.
Çünkü Anayasa Mahkemesi’nin kararlarında “gerekçeli karar hakkı” kapsamında “mahkemelerin bir karara varırken neleri dikkate aldığı ya da almadığını gösteren, sözleri itinayla seçilmiş ve kuşkuya yer vermeyecek açıklıktaki bir münasebet kısmının ve buna uyumlu karar fıkralarının bulunması ‘gerekçeli karar hakkı’ istikametinden zarurî olduğu” açıkça yer almıştır.
Bu bağlamda müracaatçıların dava sürecinde tez makamı tarafından ileri sürülen bütün kanıtların uydurma olduğunu kanıtlayan evrakların ve cebren iskat edildiği ileri sürülen 54. T.C. Hükümet üyelerinin şahit olarak mahkeme huzurundaki bilakis beyanlarının niye gerekçeli kararda yer almadığı belirtilmemiştir.
Konuya ait Anayasa Mahkemesi’nin kararlarında yer alan aşağıdaki sözler, her şeyden evvel Anayasa Mahkemesi’ni bağlamaktadır:
“Mahkemeler, tarafsızlığı, keyfiliği, kontrolden kaçmayı ve perdelemeyi önlemek için kararın verilmesine neden olan temelleri gereğince açık olarak belirtmekle yükümlüdür… Derece mahkemesi kararlarının, adalet ihtiyacını giderecek ölçü ve nitelikte kâfi münasebet ile açıklanıp açıklanmadığı konularının, adil yargılanma hakkının ihlali savıyla yapılan kişisel müracaatlarda Anayasa Mahkemesi’nce yapılacak kontrolün kapsamında yer almaktadır.”
Anayasa Mahkemesi’nin ferdî müracaatlarda adil yargılanma hakkının ihlaline ait verdiği kararlara atıflar yaparak yaptığımız açıklamamızı, Anayasa Mahkemesi’nin kamuoyunca ‘Balyoz Davası’ olarak bilinen dava ait “Bilirkişi Raporları ve Uzman Mütalaalarına” ait 28 Şubat Davasında da emsal olabilecek kararından yaptığımız aşağıdaki alıntı ile sonlandıralım:
“Savunmaların desteğini oluşturan ve dijital bilgilerin güvenilirliğine ait önemli kuşkular uyanmasına neden olan uzman raporları ve uzman mütalaaları gözetildiğinde, kıymetli ölçüde, dijital data ve içeriklerine dayanan Birinci Derece Mahkemesince verilen kararın münasebetinin, adalet ihtiyacını giderecek ölçü nitelikte, kâfi ve makul olarak değerlendirilemeyeceği, bu sebeple Anayasa Mahkemesince ‘gerekçeli karar hakkının’ ihlal edildiği, sonucuna ulaşılmıştır.”
28 Şubat Davası’nda da geçerli olan üstteki hak ihlalleri Anayasa Mahkemesi’nin hak ihlalleri 28 Şubat Davası’na ait bütün sanıklar tarafından üstte belirttiğimiz hak ihlalleri dışında pek çok hak ihlalini içeren ferdî müracaatlarını Anayasa Mahkemesi’ne sunmuşlardır. Bu bağlamda mahkemede yaşanan usulsüzlükler, 15 Temmuz Darbe teşebbüsünden sonra davanın genişletilmesi dahil, sanıkların mahkemece gerekçesiz reddedilen talepleri ile son olarak mahkemeye sunulduğu halde göz gerisi yeni kanıtlar yer almaktadır.
28 Şubat davasında siyasetin gölgesi
Bilindiği üzere T.C. Devleti’nin yapı taşlarından birisi olan Anayasa Mahkemesi, 1961 Anayasası uyarınca kurulmuştur. Anayasa Mahkemesi’nin fonksiyonu, parlamenter sistemde kuvvetler ayrılığı prensibinin korunmasında olduğu kadar, Anayasa’da belirlenmiş temel hak ve özgürlüklerin yalnızca yasama ve yürütme organlarınca değil, birebir vakitte yargı erkinin verebileceği kararlarda da gözetilmesinin teminatı niteliğindedir.
Ülkemizde siyasi davaların açılması ve sürdürülmesinin bütün basamaklarda siyasi iktidarın belirleyici rol oynadığı acı bir gerçektir.
Son devirdeki gelişmeler; siyasi davalarda yaşanan ferdi hak ihlallerinin Anayasa Mahkemesi’nde gündeme alınması, görüşülmesi kademesinde da siyasi iktidarın bilinen yaklaşım ve temayülünün dikkate alındığı kuşkusunu yaratmıştır.
Saygılarımla
20.07.2022
Çetin Doğan
‘F’ Tipi Ceza İnfaz Kurumu
Buca-İZMİR